Nowelizacja ustawy Prawo zamówień publicznych – 2016r.
Dnia 11 lipca 2016 roku Prezydent RP podpisał nowelizację ustawy Prawo Zamówień Publicznych (PZP). Celem nowelizacji jest wdrożenie dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/24/UE z dnia 26 lutego 2014 r. w sprawie zamówień publicznych, uchylającą dyrektywę 2004/18/WE (Dz. Urz. UE L 94 z 28.03.2014, str. 65, z późn. zm.) oraz dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/25/UE z dnia 26 lutego 2014 r. w sprawie udzielania zamówień przez podmioty działające w sektorach gospodarki wodnej, energetyki, transportu i usług pocztowych, uchylającą dyrektywę 2004/17/WE (Dz. Urz. UE L 94 z 28.03.2014, str. 243, z późn. zm.). Znowelizowane przepisy ustawy PZP wchodzą w życie po 14 dniach od publikacji w Dzienniku Ustaw, tj. w dniu 28.07.2016r., jednak niektóre z nowych nowe przepisy zaczną obowiązywać później.
Nowelizacja wprowadza rewolucyjne zmiany w sposobie organizowania przetargów publicznych poprzez wprowadzenie rozdziału w sposobie komunikacji z wykonawcami art. 10a-10g PZP. Wykonawcy co do zasady będą zgłaszać oferty drogą elektroniczną przesyłając tzw. Jednolity Europejski Dokument Zamówienia (JEDZ). Instrukcja wypełnienia JEDZ dostępna jest na stronie internetowe Urzędu Zamówień Publicznych.
Wykonawcy będą składać oświadczenia o spełnieniu warunków postępowania i braku przesłanek do wykluczenia z przetargu. Zamawiający będzie mógł żądać przedstawienia dokumentów w formie papierowej tylko od Wykonawcy, który wygrał przetarg. Jeżeli jednak przedmiot przetargu będzie zbyt skomplikowany, zamawiający będzie mógł odstąpić od trybu elektronicznego i żądać przedstawienia dokumentów w formie papierowej.
Zgodnie z art. 22 ust. 2 PZP zamawiający będzie mógł ograniczyć możliwość składania ofert tylko dla zakładów pracy chronionej lub innych wykonawców, których działalność opiera się na aktywizacji osób marginalizowanych na rynku pracy jak osoby niepełnosprawne, bezrobotni, bezdomni lub uchodźcy.
Nastąpi istotna zmiana kryteriów oceny ofert, określonych w art. 91 PZP. Po nowelizacji zamawiajacy nie będzie mógł opierać się wyłącznie na kryterium najnniższej ceny, gdyż ograniczono udział kryterium cenowego do 60% ogólnej punktacji, a w szczególnych wypadkach do 90%. Zamawiajacy będzie zobowiązany do podania wag każdego z ustalonego kryterium. W przypadku, gdy nie można ściśle sprecyzować udziału kryterium, Zamawiajacy ma obowiązek podać ich hierarchię od najważniejszych do najmniej ważnych.
Ustawodawca uchylił art. 26 ust. 2b PZP, która pozwalał na powoływanie się na potencjał innych podmiotów, w tym na wiedzę i doświadczenie. Dodano art. 22a–22d PZP, w których uregulowano zasady powoływania się na zasoby innego podmiotu, takie jak: zdolności techniczne lub zawodowe lub sytuację finansową lub ekonomiczną. Po nowelizacji wykonawca będzie miał obowiązek wykazania, iż przy realizacji danego zamówienia będzie rzeczywiście dysponował wskazanymi zasobami, również poprzez przedstawienie stosownej umowy.
Zamawiający będzie oceniał czy zasoby udostępnione przez inny podmiot pozwalają wykonawcy na spełnienie warunków udziału w postępowaniu. W przypadku, gdy zamawiajacy nie zaakceptuje udostepnienia wiedzy i doświadczenia, bedzie mógł wymagać od wykonawcy wskazania innego podmiotu lub do wskazania zakresu zamówienia, które wykona osobiście.
Dlatego udostępnienie wiedzy i doświadczenia przez inny pomiot może nie wystarczyć do spełnienia warunków przetargu, szczególnie przy wykonaniu usług specjalistycznych lub robót budowlanych.
Rozszerzono katalog zamówień przy których nie ma obowiazku organizowania przetargu z art. 4 PZP. Największe kontrowersje wzbudza art. 67 ust. 1 pkt 2 PZP, w którym dopuszczono udzielenie zamówienia z „wolnej ręki” podmiotom „in-house”, czyli spółkom będącym właśnością Skarbu Państwa lub samorządu na wykonywanie zadań własnych np. na odśnieżanie, wywóz śmieci, sprzątanie.
Znowelizowano przesłanki wykluczenia wykonawców zawarte w art. 24 PZP. Ustawodawca dokonał podziału na przesłanki obligatoryjne (obowiązkowe), to jest podstawy do bezwględnego wykluczenia oraz na przesłani fakultatywne, czyli takie, które moga być zastosowano tylko jeżeli zastrzeżono je w ogłoszeniu, Specyfikacja Istotnych Warunków Zamówienia lub zaproszeniu do składania ofert. Rozszerzono obligatoryje przesłanki wykluczenia zawarte w art. 24 ust 1 pkt 12–24 PZP o kolejne przestępstwa, m. in.: skarbowe, pranie pieniędzy, fałszowanie dokumentów, jeśli nie mineło 5 lat od prawomocnego skazania. Zamawiajacy ma obowiązek wykluczyć wykonawcę wobec którego wydano prawomocny wyrok sądu lub ostateczną decyzję administracyjną o zaleganiu z uiszczeniem podatków, opłat lub składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne. Wprowadzono możliwość nałożenia na wykonawce w trakcie procesu karnego zakazu ubiegania się o udzielenie zamówienia publicznego.
Do przesłanek fakultatywnych w art. 24 ust. 5 PZP zaliczono m.in. ogłoszenie upadłości, poważne naruszenie obowiązków zawodowych, niewykonanie lub nienależyte wykonanie wcześniej umowy zamówienia publicznego w stopniu rażacym, prawomocne skazanie osoby prowadzacej działalnosc gospodarczą lub członka zarzadu za wykroczenia przeciwko prawom pracowniczym lub środowisku w terminie 3 lat od dnia złożenia oferty. Wykonawca może przedstawiać dowody na brak zaistnienia przesłanek fakultatywnych. Zamawiajacy ma prawo uznać przedstawione dowody za niewystarczajęce.
Ujednolicono zasady określania wartości przedmiotu zamówienia przy usługach lub dostawach powtarzających się. Zmodyfikowano zasady podziału przedmiotu zamówienia na cześci oraz udzielenie części zamówienia wykonawcy. Rozszerzono katalog zakazanych zachowań zamawiającego, które mogą prowadzić do uniknięcia obowiązku organizacji przetargu.
Wprowadzono nowy tryb udzielania zamówień publicznych, tzw. partnerstwo innowacyjne. Tryb ten ma służyć do nabywania szczególnie innowacyjnych produktów, usług lub robót budowlanych. Są do głównie takie produkty, które nie istnieją jeszcze w chwili wszczęcia postępowania przetargowego albo muszą być w znaczny sposób zmodernizowane. Zamawiający ma prawo zaprosić innowacyjne firmy do negocjacji, po których będzie mógł zapoznać z oferowanymi rozwiązaniami lub produktami.
Uregulowano przesłanki modyfikacji zawartej umowy o wykonanie zamówienia publicznego, które nie powodują nieważności określonej w art. 144 PZP, np. gdy zamawiajacy zastrzegł możliwość zmian w ogłoszeniu lub SIWZ.
Ustawodawco wprowadził zmianę dotyczących środków odwoławczych, na którą czekało wielu wykonawców. Rozszerzono możliwość wniesienia odwołania do Krajowej Izby Odwoławczej (KIO) przy zamówieniach o wartości szacunkowej poniżej tzw. „progów unijnych” (art. 180 ust. 2 PZP), umożliwiając wykonawcom zaskarżenie opisu przedmiotu zamówienia SIWZ oraz wybór przez zamawiającego najkorzystniejszej oferty. Z tej przyczyny większa liczba wykonawców będzie mogła skarżyć decyzje zamawiających, co przyczyni się do wzrostu konkurencyjności, a zamawiający będą zobligowani do ścisłego przestrzegania ustawy PZP nawet przy organizacji przetargów o mniejszej wartości.
Kolejną istotną zmianą dotyczącą odwołań wnoszonych do KIO, jest możliwość uwzględnienia odwołania przez zamawiajacego w części bez ponoszenia całości kosztów postępowania, a nie wyłącznie w całości, jak było do tej pory.
Podsumowując, ustawodawca znowelizował ponad 160 artykułów ustawy PZP. Z uwagi na szeroki zakres zmian, wiele z wydanych do tej pory orzeczeń Krajowej Izby Odwoławczej stanie się nieaktualne. Dlatego też pomocne będą dyrektywy unijne oraz orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, które wskazują cel konkretnych przepisów.
W kolejnych artykułach będziemy omawiać wprowadzone zmiany dlatego zapraszamy do lektury.
r.pr. Leszek Chmielewski