Obowiązkowe maseczki w pracy i Wigilia 2020
2 grudnia 2020 r. weszło w życie Rozporządzenie Rady Ministrów z 1 grudnia 2020 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii. Rząd ustalił w nim m.in. obostrzenia dotyczące organizacji świątecznych spotkań i dookreślił budzący wątpliwości przepis obowiązujący od dnia 28 listopada, nakazujący zakrywanie ust i nosa w zakładach pracy. Niestety zmiany dotyczą tylko stosunku pracy, nie mają zaś zastosowania do zleceniobiorców i przedsiębiorców.
CZY NOSZENIE MASECZEK W PRACY JEST OBOWIĄZKOWE?
Wczęśniejszym rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 26 listopada 2020 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii, wprowadzono nowe obostrzenia ze skutkiem na dzień 28 listopada 2020 r., które nakładały na pracowników obowiązek zasłaniania ust i nosa w pomieszczeniach, w których przebywa więcej niż jedna osoba. Ten kontrowersyjny i niejasny przepis budził wiele wątpliwości interpretacyjnych. Przyjmując interpretację rozszerzającą należało wnioskować, że obowiązek zakrywania nosa i ust dotyczy wszystkich zakładowych pomieszczeń, w których znajduję się więcej niż jedna osoba, w tym otwartych przestrzeni typu open space, a nawet stołówek pracowniczych. W praktyce, aby zastosować się do obowiązujących nakazu, pracownicy byliby zmuszeni spożywać posiłki znajdując się w pomieszczeniu w pojedynkę, co mogło być niemożliwe do wdrożenia w zakładach pracy zatrudniających kilkadziesiąt osób.
Aktualnym rozporządzeniem z dnia 1 grudnia 2020 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii rząd postanowił doprecyzować obostrzenia dotyczące maseczek w zakładach pracy tak, aby były one realne do zastosowania w praktyce. W § 25 ust. 1 pkt 2 lit c określono, że nakazuje się zakrywanie nosa i ust w zakładach pracy, jeżeli w pomieszczeniu przebywa więcej niż 1 osoba, chyba że pracodawca postanowi inaczej. Przepis ten przyznaje możliwość zwolnienia z powyższego obowiązku pracowników przez ich pracodawcę. Ponad to rząd zdecydował się na doprecyzowanie wprost kwestii spożywania posiłków w zakładzie pracy w § 25 ust. 5 pkt. 3 przedmiotowego rozporządzenia, zgodnie z którym zakrywanie ust i nosa nie jest konieczne w przypadku spożywania posiłków lub napojów w zakładach pracy. Powyższe przepisy obowiązują od dnia 2 grudnia 2020 r. do dnia 27 grudnia 2020 r.
Przeniesienie ciężaru decyzji w kwestii zakrywania ust i nosa na pracodawców nie wydaje się być dobrze przemyślanym rozwiązaniem. Owszem, umożliwia to pracodawcom dostosowanie środków ochrony do realiów pracy w danej firmie, pojawiają się natomiast pytania o odpowiedzialność pracodawcy w przypadku ewentualnych zakażeń. Co jeśli pracodawca zezwolił nie zasłaniać twarzy, a doszło do zakażeń w miejscu pracy? Całkowicie pominięto również inne formy współpracy osób w jednym pomieszczeniu, niż umowa o pracę. W niektórych zawodach stosowanie umów o pracę jest niedozwolone, a „pracownicy” współpracują wówczas z firmą często jako podwykonawcy lub zleceniobiorcy i w świetle prawa firma nie jest ich pracodawcą. Czy w takiej sytuacji powinni zakrywać w miejscu pracy usta i nos? Co w zakładach pracy prowadzonych przez inne podmioty, niż pracodawca – co z nakazem np. w przypadku pracowników oddelegowanych do pracy w zakładzie klienta, pracowników z agencji pracy tymczasowej itp.. No i wreszcie: co z osobami prowadzącymi jednoosobową działalność gospodarczą, dzielącymi biuro z innymi jednoosobowymi przedsiębiorcami? Żaden z nich nie jest swoim pracodawcą, ani pracodawcą drugiego. Zmieniony przepis budzi nie mniej wątpliwości, niż zmieniany.
WIGILIA RODZINNA W 2020 R.
W tym roku być może trzeba będzie zrezygnować z tradycji zostawiania pustego miejsca przy stole dla niespodziewanego gościa, ponieważ jego ugoszczenie może nie być możliwe. Wiele osób nie będzie mogło zaprosić na świąteczną kolację nawet dalszej rodziny. Rząd postanowił określić dopuszczalny limit osób przy świątecznym stole. W § 26 ust. 11 pkt. 2 rozporządzenia zakazuje się organizowania imprez, spotkań i zgromadzeń powyżej 5 osób, obywających się w lokalu lub budynku wskazanym jako adres zamieszkania lub miejsce pobytu osoby, która taką imprezę organizuje (dom, mieszkanie). Do limitu nie wlicza się osób organizujących imprezę oraz osób wspólnie zamieszkujących lub gospodarujących. Domownicy będą zatem mogli zaprosić jedynie 5 osób nie mieszkających w danym lokalu. Powyższy przepis skutkuje tym, że nie spędzimy tegorocznych świąt w licznym rodzinnym gronie, trzeba będzie ograniczyć się do obchodzenia ich z najbliższą rodziną, a i to nie zawsze będzie możliwe (w przypadku np. rodzin wielodzietnych lub wielopokoleniowych).
UROCZYSTOŚCI RELIGIJNE I OBIEKTY KULTU RELIGIJNEGO
Ograniczenia w zakresie limitu uczestników zostały również wprowadzone w stosunku do zgromadzeń organizowanych w ramach działalności kościołów i innych związków wyznaniowych. Dopuszczalne jest uczestnictwo w obrzędach religijnych pod warunkiem, że w budynkach i obiektach kultu znajduje się nie więcej niż 1 osoba na 15 m² przy zachowaniu odległości nie mniejszej niż 1.5. m, nie dotyczy to osób sprawujących kult religijny. Limity co do uczestników w przeliczeniu na m² powierzchni nie mają zastosowania do gromadzenia się wiernych na zewnątrz budynków, jednak i tu obowiązuje nakaz zachowania odległości nie mniejszej niż 1.5 m od innych uczestników. Osoby uczestniczące w obrzędach religijnych mają realizować obowiązek zakrywania nosa i ust, zarówno w budynkach kultu religijnego jak i na zewnątrz, nakazu nie stosuje się do osób sprawujących kult religijny.