Nowelizacja KPA – uproszczenie procedur administracyjnych
1 czerwca 2017 roku weszła w życie nowelizacja Kodeksu postępowania administracyjnego (KPA), której głównym celem jest uproszczenie i przyspieszenie procedur administracyjnych. Ustawa z dnia 7 kwietnia 2017 roku o zmianie ustawy – Kodeks postępowania administracyjnego i niektórych innych ustaw wprowadza nowe rozwiązania prawne, takie jak milczące załatwienie sprawy, ponaglenie, mediację, wolną sobotę, postępowanie uproszczone, czy rozstrzyganie wątpliwości faktycznych lub co do treści normy prawnej na korzyść strony.
Nowością w Kodeksie postępowania administracyjnego jest m.in. mediacja, która może być przeprowadzona, jeśli pozwala na to charakter sprawy. Przede wszystkim są to sytuacje, w których występują strony o spornych interesach. Celem takiego rozwiązania jest wyjaśnienie i rozważenie okoliczności faktycznych i prawnych sprawy, a następnie jej rozstrzygnięcie w drodze decyzji lub ugody administracyjnej.
Nowe przepisy wprowadzają możliwość milczącego załatwienia sprawy, o ile przepis szczególny tak stanowi. Takie rozwiązanie może mieć formę milczącego zakończenia postępowania – jeśli organ w określonym terminie nie wyda decyzji lub postanowienia kończącego postępowanie w danej sprawie, bądź formę milczącej zgody – jeżeli organ nie wniesie sprzeciwu w drodze decyzji. Zaistnienie tych przesłanek powoduje uznanie sprawy za załatwioną milcząco, w sposób w całości uwzględniający żądanie strony. Sprawa może być też załatwiona przez organ administracji publicznej w postępowaniu uproszczonym, jeśli pozwala na to przepis szczególny.
Od 1 czerwca 2017 roku strony postępowania mają możliwość korzystania z nowego środka w przypadku bezczynności organu lub przewlekłości postępowania, mianowicie z ponaglenia, które zastępuje dotychczasową instytucję zażalenia przysługującego w powyższych sytuacjach. Strony mogą teraz wnieść również sprzeciw od decyzji wydanej na podstawie art. 138 § 2 KPA.
Kolejna zmiana to rozstrzyganie wątpliwości co do treści normy prawnej na korzyść strony, jeżeli przedmiotem postępowania jest nałożenie na stronę obowiązku lub odebranie uprawnienia, o ile nie jest to sprzeczne z spornymi interesami stron, bądź osób trzecich, na które wynik postępowania ma bezpośredni wpływ. Zasada ta odnosi się również do sytuacji, w której wątpliwości dotyczą stanu faktycznego sprawy.
Kolejną korzystną zmianą, jaką zapewnia KPA jest wolna sobota – zgodnie z art. 57 § 4 KPA „jeżeli koniec terminu do wykonania czynności przypada na dzień uznany ustawowo za wolny od pracy lub na sobotę, termin upływa następnego dnia, który nie jest dniem wolnym od pracy ani sobotą”.
Do pozostałych zmian wprowadzonych Ustawą z dnia 7 kwietnia 2017 roku o zmianie ustawy – Kodeks postępowania administracyjnego i niektórych innych ustaw, należą: wprowadzenie w art. 127a zasady, zgodnie z którą strona może zrzec się prawa do wniesienia odwołania, szczegółowe uregulowanie kwestii nakładania administracyjnych kar pieniężnych oraz ulg w jej wykonaniu, wprowadzenie pojęcia europejskiej współpracy administracyjnej i określenie warunków jej udzielania. Ponadto znowelizowany KPA nakłada na organy administracji publicznej obowiązek prowadzenia postępowania w sposób budzący zaufanie do jego uczestników, zakazuje natomiast odstępowania od utrwalonej praktyki rozstrzygania spraw bez uzasadnionej przyczyny.