Prezydent RP podpisał Ustawę o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego gruntów zabudowanych na cele mieszkaniowe: od 1 stycznia 2019 r. prawo użytkowania wieczystego tych gruntów z mocy prawa przekształci się w prawo własności. Ustawodawca uzasadnił wprowadzenie powyższych zmian potrzebą usprawnienia procesów przekształcania praw użytkowania wieczystego na gruntach zabudowanych budynkami mieszkalnymi, zwłaszcza na rzecz członków wspólnot mieszkaniowych.
Możliwość wystąpienia z roszczeniem o przekształcenie prawa użytkowania wieczystego w prawo własności zapewniała dotychczas ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości. Z takim żądaniem mogli jednak wystąpić wyłącznie użytkownicy wieczyści nieruchomości zabudowanych na cele mieszkaniowe, lub zabudowanych garażami, albo przeznaczonych pod tego rodzaju zabudowę, a także użytkownicy wieczyści nieruchomości rolnych oraz spółdzielnie mieszkaniowe. W nowej ustawie pojęcie gruntów zabudowanych na cele mieszkaniowe zostało doprecyzowane i należy przez to rozumieć grunty zabudowane następującymi rodzajami budynków:
- mieszkalne jednorodzinne lub
- mieszkalne jednorodzinne, w których co najmniej połowę liczby lokali stanowią lokale mieszkalne, lub
- budynki, o których mowa w pkt. 1 i 2, wraz z budynkami gospodarczymi, garażami, innymi obiektami budowlanymi lub urządzeniami budowlanymi, umożliwiającymi prawidłowe i racjonalne korzystanie z budynków mieszkalnych.
Z dniem 1 stycznia 2019 r. właścicielami ww. gruntów staną się nie tylko użytkownicy wieczyści tych gruntów. Analogicznie sytuacja kształtuje się w przypadku współużytkowania wieczystego – współużytkownicy wieczyści gruntów staną się ich współwłaścicielami, a wysokość udziału we współwłasności będzie odpowiadała wysokości udziału we współużytkowaniu.
Opłata za przekształcenie i bonifikaty
W związku z przekształceniem prawa użytkowania wieczystego w prawo własności, nowy właściciel gruntu będzie miał obowiązek wnosić przez okres 20 lat do 31 marca każdego roku opłatę na rzecz dotychczasowego właściciela. Wysokość opłaty będzie równa wysokości opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego, która obowiązywałaby w dniu przekształcenia. Raz na 3 lata powyższa opłata (z urzędu lub na wniosek) będzie mogła podlegać waloryzacji przy zastosowaniu wskaźników zmian cen nieruchomości.
Zgodnie z przepisami możliwe będzie też wniesienie opłaty jednorazowej (ustawa przewiduje możliwość bonifikaty dla osób, które się na to zdecydują). W przypadku gruntów należących przed przekształceniem do Skarbu Państwa, wysokość bonifikaty uzależniona będzie od momentu wniesienia opłaty jednorazowej. Przykładowo, w przypadku wniesienia powyższej opłaty w tym samym roku, w którym nastąpiło przekształcenie, przewidziana wysokość bonifikaty to 60% opłaty. Jeżeli natomiast opłata zostanie wniesiona w drugim roku po przekształceniu, bonifikata wyniesie 50%. W przypadku wniesienia opłaty jednorazowej za przekształcenie gruntu należącego do jednostki samorządu terytorialnego, wysokość bonifikaty będzie określana na podstawie uchwały właściwej rady albo sejmiku.
Zaświadczenie o własności i wpis w księdze wieczystej
Potwierdzeniem przekształcenia prawa użytkowania wieczystego w prawo własności i jednocześnie podstawą ujawnienia tego prawa w księdze wieczystej oraz ewidencji gruntów i budynków będzie zaświadczenie wydawane przez właściwy organ z urzędu, w terminie dwunastu miesięcy od dnia przekształcenia lub na wniosek właściciela, w terminie czterech miesięcy od dnia otrzymania wniosku. W dniu wydania powyższego zaświadczenia powstanie obowiązek wnoszenia ww. opłaty. Roszczenie o roczne opłaty będzie ujawnione w dziale III księgi wieczystej, w odniesieniu do każdoczesnego właściciela nieruchomości. Wpisu do księgi wieczystej dokona sąd właściwy do prowadzenia księgi wieczystej.
Zobacz również: Leszek Chmielewski dla WP|Telewizja: bliski koniec użytkowania wieczystego