Szacowanie wartości dostaw: ważna opinia prawna w najnowszym Informatorze Urzędu Zamówień Publicznych. UZP rozwiewa wątpliwości dotyczące szacowania wartości zamówienia na zakup produktów spożywczych, opisując istotną zasadę. Wartości zakupu różnych rodzajów produktów spożywczych nie trzeba zawsze szacować łącznie. Opinia UZP oparta jest na przepisach, które dotyczą nie tylko produktów spożywczych, ale zasad ogólnych szacowania wartości dostaw.
UZP wskazał w jakich sytuacjach dopuszczalne jest szacowanie wartości dostaw niektórych rodzajów produktów osobno, nawet jeśli uzyskana w ten sposób wartość zamówienia będzie plasować się poniżej 130 tys zł i w konsekwencji przy zakupie tych produktów wyłączony zostanie rygor stosowania ustawy Pzp.
Problemy z szacowaniem wartości zamówienia na zakup produktów spożywczych (i nie tylko), z jakimi borykali się zamawiający, wynikały przede wszystkim z brzmienia art. 30 ust. 2 Pzp: „W przypadku gdy zamawiający planuje nabycie podobnych dostaw, wartością zamówienia jest łączna wartość podobnych dostaw, nawet jeżeli zamawiający udziela zamówienia w częściach, z których każda stanowi przedmiot odrębnego postępowania, lub dopuszcza możliwość składania ofert częściowych.”
Literalne brzmienie przepisu zdaje się nie pozostawiać wątpliwości: dostawy podobne należy szacować łącznie, nawet jeśli zamówienie udzielane jest w częściach. Wątpliwości nastręczało zamawiającym sformułowanie „podobnych” – czy zakup różnych produktów tej samej kategorii (np. spożywczych) to zawsze dostawy podobne, czy też nie? Zamawiający obawiali się naruszenia art. 29 ust. 1 i 2 Pzp (zakaz zaniżania wartości zamówienia i jego podziału w celu niestosowania przepisów ustawy). Ostrożność i obawa przed kontrolą skłaniały wielu zamawiających do łącznego szacowania dostaw na skrajnie różne produkty spożywcze, przykładowo nabiał, mięso i pieczywo. Realia rynkowe nie ułatwiały jednak realizacji takich zamówień: mało który dostawca ma w ofercie wszystkie kategorie produktów spożywczych, na rynku występuje często wąska specjalizacja w tym zakresie i wydaje się oczywiste, że piekarnie nie dostarczają zwykle mięsa, a masarnie nabiału. Rodziło to problemy, przykładowo decyzja o łącznym szacowaniu zakupów na odmienne produkty często skutkowała koniecznością podziału zamówienia na części co do rodzaju i nadmierną komplikacją procedury.
UZP podkreślił wagę wytycznych w zakresie prawidłowego szacowania wartości zamówień i zakazu dzielenia ich na części, zawartych w Dyrektywie Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/24/UE z dnia 26 lutego 2014 r. w sprawie zamówień publicznych, według których przy łącznym szacowaniu zamówień w pierwszej kolejności należy kierować się podobieństwem przedmiotu zamówienia, jako kryterium decydującym. Urząd zwrócił uwagę na treść motywu 19 Dyrektywy, zgodnie z którym różne rodzaje żywności należałoby szacować łącznie. Niemniej jednak w tym samym motywie ustawodawca wskazał, co uważa za podobne dostawy: „zazwyczaj wykonawca w danym sektorze byłby zainteresowany dostawą takich artykułów jako części swojego normalnego asortymentu”. UZP podsumował zatem, że brak przeszkód w treści motywu 19 Dyrektywy, by wartość dostaw produktów spożywczych w pewnych sytuacjach szacować osobno. Będzie to właściwe w sytuacji, gdy z kryterium dostępności danych produktów u jednego dostawcy wynikać będzie, że na rynku określone rodzaje produktów są oferowane osobno od innych, a ich dostawcy nie są zazwyczaj zainteresowani dostawami innych produktów spożywczych. Tym samym szacując wartość zamówienia zamawiający może kierować się tym, co UZP nazywa podziałem naturalnie występującym na rynku.
Opinia UZP dostępna jest w: Informator Urzędu Zamówień Publicznych Nr 4/2021